Opinión: A Pandeireta galega
Por Julia Mª Dopico Vale e Piñeiro
O tres de decembro, organizado polo Consello da Cultura Galega e na Capela de Santa María de Lugo, terá lugar unha xornada dedicada “á pandeireta galega”, que se complementará cunha exposición de diversos tipos deste instrumento ata o sete de xaneiro. E é que “as pandeiretas” son “testemuño vivo da memoria cultural de Galicia”, a raíz profunda da nosa tradición musical popular, que cómpre respectar e traer ao presente con todas as melloras que os avances técnicos actuais poden ofrecer para lles dar, precisamente, máis oportunidades e posibilidades orientadas ao futuro.
Neste 2025 no que o Día das Letras Galegas está dedicado á poesía popular oral, o Consello achega aos interesados o traballo de artesáns e músicos estudosos dun dos nosos instrumentos máis representativos, capaz de conquistar, con só un aro de madeira, un anaco de pel curtida e “algunhas ferreñas”, o sentir e o cantar do noso pobo, acompañado pola voz das cantareiras que seguen soando con forza desde tempos seculares.
A orixe das pandeiretas remóntase a antigas civilizacións —Mesopotamia, India, Oriente Medio, Grecia, a antiga Roma…— onde se empregaban en contextos relixiosos; espállanse por Europa na Idade Media a través de xograis e trobadores, ata incorporarse no século XVIII como instrumentos da sección de percusión da selecta orquestra da música académica. En Galicia, as pandeiretas conservan a súa forte presenza, relacionándose así de maneira simbólica e poética incluso co mito de Breogán e co noso propio himno: “Os Pinos”.
Suso Vaamonde presentará o relatorio “O instrumento hoxe”, seguido por Xosé Maceda e Mercedes Autrán, que abordarán nas súas intervencións “A transmisión dos coñecementos”. Todo isto, como é habitual no Consello da Cultura Galega, supón unha achega moi interesante ao noso patrimonio cultural, tanto material como inmaterial.