Covadonga Suárez, Por Nuestro Faro: "O alcalde de Ribadeo non valora o faro como elemento histórico"
Por Ana Somoza López.
Covadonga Suárez, presidenta da Asociación de Veciños Por Nuestro Faro fala da problemática que está a sufrir a Illa Pancha que alberga dous faros, o antigo, de planta cadrada e actualmente rehabilitado como aloxamento turístico, e construído no século XIX e posteriormente substituído polo actual a finais do século XX e erguido sobre unha torre circular de formigón
Vostede é presidenta da Asociación Por Nuestro Faro, non?
Sí, en efecto. A asociación como tal constituiuse hai unhos meses, pero existimos como colectivo dende o ano 2015. Todo comezou cando me enterei pola prensa de que querían privatizar a Illa Pancha para montar un hotel. Nun primer momento quedei asombrada de que algo así fose posible.
Eu, e coma min moita xente, pensaba que a illa estaba pechada ao público por motivos de seguridade, pero o máis importante é que iso iba contra a idea de que o patrimonio público non se podía ‘vender’ nin ‘alugar’, e aínda menos un lugar emblemático como a Illa Pancha.
Aínda non sabía cando, cómo, nin qué empresa ía facelo pero enseguida tiven a percepción de que se trataba dunha maniobra política que non tiña en consideración, non só ao pobo de Ribadeo senón aspectos fundamentais como son o concepto do público, e o respeto dunha zona protexida pola Rede Natura 2000 (lugar de interese comunitario, LIC, et Zona de especial protección das aves, ZEPA).
"Unha das condicións da licencia de apertura do hotel era o acceso libre á illa á cidadanía en xeral, algo que non se está cumprindo e que conta coa complicidade do Concello de Ribadeo, que non esixe que se cumpla"
Hai moita xente implicada nela?
Despois disto abrín un grupo en Facebook e púxenme a recoller firmas en Avaaz. E de seguida copezou a xuntarse xente arredor á idea. Así, hoxe o grupo conta con 804 membros. A asociación como tal formouse hai pouco para facilitar a xestión das nosas iniciativas, cun núcleo permanente de dirección que se reúne periodicamente.
Cales son os principais obxetivos? Cal é a problemática do Faro?
Como dicimos no noso grupo de Facebook: queremos unha illa Pancha libre, protexida e pública, e son dereitos que non se están a respetar. Hoxe sabemos, despois de moito indagar, que unha das condicións da licencia de apertura do hotel era o acceso libre á illa á cidadanía en xeral (non só aos clientes do hotel), algo que non se está cumprindo e que conta coa complicidade do Concello de Ribadeo, que non esixe que se cumpla. Tampouco existe o informe de impacto medioambiental, necesario nunha zona protexida. E ben sabido que os intereses particulares, personalistas ou partidistas son incompatibles coa defensa do público. E eses intereses comezan a facerse evidentes no momento mesmo no que o Goberno central de Rajoy decide levantar unha lei que prohibe a explotación dos faros para uso hoteleiro: a anulación de esta lei ten lugar en maio de 2015, mentras que as xestións privadas xa empezaran en decembro de 2013. É dicir, que cando saíu a noticia nos xornáis, en abril de 2015 o faro estaba ‘apalabrado’xa facía moito tempo.
A continuación foi unha odisea tentar de reunir información que xustificase as decisións das institucións ata o punto de ter que recurrir ao Defensor del Pueblo de Madrid, que chamou ás portas pertinentes para acabar dándonos a razón, aconsellou paralizar as obras do hotel e manifestou a necesidade dun informe simplificado de avaliación medioambiental. Puertos de Ferrol-San Cibrao comprometeuse a aportalo pero nunca foi presentado, e o Goberno local púxose de perfil. Nada cambiou, fíxose o hotel e pechouse a illa aos ribadenses. Despois comezou a tramitación dunha cafetería que abriu este verán por sorpresa, coa que, aseguraba a empresa promotora, abrirían a illa a todos, pero a día de hoxe, a illa segue pechada. O muro co que se atopa a nosa asociación é a falta premeditada de información nunha tramitación feita de irregularidades e de silencios.
Non entendemos por qué a illa está pechada na súa totalidade se a concesión comprende un espazo de 500 metros. Outra cousa que non se entende é por qué é necesario un hotel para abrir a illa a unhos poucos, e unha cafetería para abrila a todos, eso sí só nos horarios dos negocios privados que a ocupan.
No que se refire á cafetería, por exemplo, sabemos que contou coa licencia de obra. Soupémolo tarde e pola prensa, como xa é costume. Esa licencia foi acordada no período de confinamento, o ano pasado, é decir, en silencio, sen público. Entón fixemos alegacións, por exemplo lembramos que aínda non había estudo de impacto medioambiental e que a fosa séptica estaba sen legalizar (e iso xa dende os tempos do hotel), pero non foron aceptadas. Agora en vez da licencia de apertura existe a ‘comunicación previa’, unha declaración da empresa promotora na que asegura que todo está correcto. O problema é que o Concello de Ribadeo 5 meses despois aínda non formulou a acta de inspección municipal, que é como dicir que o cren cegamente.
Que dixo a Valedora do Pobo? O Concello responde as vosas cuestións ou demandas?
Hai unhas semanas decidimos recurrir á Valedora do Pobo para obter respostas. Sinxelamente, o alcalde de Ribadeo non contesta a ningunha petición de información pola nosa banda, e vémonos obrigados a dirixirnos á Valedora, que é a institución que garantiza a transparencia. Enton, recibimos un correo coas respostas do Concello pero sen a información que requeríamos. É dicir, limítanse a decir que todo está en orden, pero eles mesmos recoñecen que aínda non hai acta de inspección municipal, polo que non poden saber se todo está en orden. E esperpéntico.
Ou sexa, seguimos sen saber por qué non se respeta o acceso libre á illa, se os horarios de apertura da illa son os que se anuncian nas redes sociais e se foron autorizados, cómo se aplica a lei de Costas que especifica que non se pode pechar a beira do mar, se as obras realizadas e engadidos (varandas, camiños, terrazas, escaleiras, etc,) se axustan ao proxecto, se a nova actividade non engade riscos de afección medioambiental, se a fosa séptica segue sen legalizar,...
Así que, Por Nuestro Faro volveu dirixirse á Valedora para pedirlle que profundice nas súas investigacións no procura de estas informacións
O alcalde ou o equipo de Goberno non valora que o Faro e a Illa Pancha sexa un elemento histórico da vila e polo tanto de acceso libre?
E así, o Concello vai facendo tempo. O Goberno local de Fernando Suárez nunca fixo presión de ningún tipo, ao contrario, como pode verse non da información, non resposta aos nosos correos. Cando a noticia saiu nos xornáis en 2015, o alcalde declarou que poñer un hotel na Illa Pancha era un premio para Ribadeo e a súa contención urbanística no pasado. O problema é que o premio é para a empresa privada que a explota e para os clientes do hotel que non son de Ribadeo e que desfrutan da exclusividade dun lugar único. Nin promociona o turismo xa que ten o acceso pechado, nin da diñeiro a Ribadeo porque está lonxe do centro, nin crea postos de traballo, como é normal nun hoteliño de dúas suites.
Non o valora entón.
Non cremos que valore o faro como elemento histórico porque, como xa dixera nun xornal o 9 de xuño de 2017, a él dáballe igual que montaran alí un hotel, unha cafetería ou unha tenda de roupa, unha declaración que está moi lonxe de sacralizar o espazo da illa Pancha. Por outra banda, o acceso libre, contemplado na licencia de apertura do hotel e concedida polo propio Concello, non foi respetado nin garantizado. E agora permite que os horarios dunha cafetería decidan a apertura de toda a illa no verán. Pero para ser sinceros, o silencio e a opacidade co que trata todo o tema xa é proba suficiente.
Que lles parece a descisión da creación do hotel e da cafetería?
Cremos que a decisión de permitir a implantación dun hotel e unha cafetería é absolutamente arbitraria, que non respeta o que entendemos que non é explotable, un símbolo patrimonial, e unha zona protexida polas leis europeas, españolas e comunitarias. Pero aínda máis, o noso obxetivo como asociación é coidar dun ben público e servir á veciñanza. Por eso, e dado que as institucións non o fan, Por Nuestro Faro seguirá de cerca todo o que pase na illa e informará aos ribadenses pertinentemente da situación sempre que sexa posible.
Como se atopa agora mesmo? paralizadas as obras ou pola contra seguen adiante? Conta coas licenzas pertinentes?
As obras están acabadas pero nin sequera se sabe cal é o horario da cafetería nin si hai un horario oficial de apertura da illa, nin quen o decide, nin quen pecha ou abre a illa. Sabemos que está pechada aos ribadenses.