Que polo menos, a morte nos salve da vida
Por Noelia Castro Yáñez
Un dos principais aspectos que conforman a identidade de México como nación é a concepción que teñen sobre a vida, a morte e todas as tradicións e crenzas en torno a ambas. Celebran o Día dos Mortos ao comezar novembro onde honran aos que xa non están.
A transición entre a vida e a morte sempre foi intre emblemático, causante de medo e incertidume a través da historia para o ser humano. Cada cultura foi adaptando como puido ritos para venerla, honrala, espantala e mesmo para burlarse da dama da gadaña.
Eu, que desde ben pequena a atopei preto para levarse con ela a parte dos meus, coido que non nos ensinan a tratar con ela. Un cre no abandono como dogma de fe. Outro agárrase a un Deus que comparte espazo entre as nubes con almas que resucitaron dunha carne que cría no pecado. E eu, se dalgo estou convencida é que cando non dispoñemos de certezas, o mellor é agardar o momento axeitado. Pero que tristeza pensar que despois disto, non quede nada de nós. Négome en rotundo. Porque tratar de describir esa sensación de pesar é debuxar o baleiro. O cardinal do conxunto baldío. Porque como di Pole na súa canción, é coma tratar de describir o que sintes cando baixas a ventana e conduces calada coa man por fóra notando como o aire a golpea, subes o volume porque soa a túa canción favorita, a que sabes de memoria pero nunca cantas en público. E aceleras, malia que unha parte de ti quere soltar o pedal, ti sigues acelerando, non sabes o porqué pero sínteste vivo. Aínda que nin sequera estés nun lugar coñecido, e ti pensas que vas en liña recta. Pero ben, esta vida está chea de subidas e baixadas, costas eufóricas sen un mínimo de sentido. Sen tan sequera un trazo recto, todo semella ter punta. E eso é o que o fai bonito.
Pois ben, eso agardo eu da morte. Coma Coco cando viaxa bailar do doutro lado da vida, con cores cheas de existencia. Penso que cometemos un grave erro cando a mantemos coma tema tabú, porque mal que nos pese, a morte camiña da man coa vida. Apertándoa ben forte, coma cando o avó L. me daba a man pola estrada da Rigueira ateigada de coches un domingo de misa. E agardo que a morte non vos doia a metade do que me doeu a min. Porque hai ausenzas que matan, dicía Chavela, pero tamén hai ausenzas que acompañan. E agora vén un segredo entre vós e mais eu. Cada mañán que saio da casa, apuro os primeiros pasos e na miña cabeza recito o nome dos que se me foron pero estou convencida que seguen conmigo. Polo menos na miña testa. E dicir os seus nomes en voz baixa, faime telos conmigo nun novo día que amence, sentilos presentes e non esquecelos. Dame un acougo na alma. Esa que agardo eterna.
No camposanto da Ponte do Carro, hai un nicho sempre ateigado de flores de cores vivas. Fotos e velas. É moi probable atopar a viúva que a miúdo lle reza e chora. Con rabia. Porque se lle foi e a deixou soa. E a min paréceme tremendamente bonito o ritual co que lle adorna a sepultura. Mamá vai acotío, pero nela reina a sobriedade. Eu chanceo con ela e repítolle que cando morra lle vou a poñer millóns de flores de cores. Ao que responde: “pobre de ti”. Seguramente, a maioría de vivos non fagan unha miga de caso, pero coido que respetar as últimas vontades é o derradeiro xesto que podemos cumprir por algúen. E eu, sen dúbida, porei todo da miña parte por facelo. Do mesmo xeito que me gustaría que cumprisen as miñas teimas, porque esto é algo que nos une a todos. Morrer hai que morrer, choniños. Namentres tanto, seguirei a pedir que me transvasen o café con xeo, mentras poda disfrutalo en vida.